NOLA EGIN HERBARIO BAT

1. HERBARIOARENTZAT MATERIALAK JASO
Landeetatik material egokia artu, landareak ahal den eta betetagoak izan begar dira.

2. MATERIALEN LEHORTZEA
Muestreetatik ur guztia kentzeko egiten da, egunkarizko papera hostoen gainean jarriz. Koadernoen artean modu ordenatu batean jartzen ditugu, hezetasuna kentzeko. Pila batean jarrita ditugunean pisu handiko objetuak jarri behar ditugu, adibidez liburuak.
Baina kontuz, egunero paperak aldatu behar ditugu beztala hostoak uzteldu daitezke.

3.HERABARIOAREN MONTAKETA
Hostoak gustiz lehorrak daudenean, saindu behar ditugu. Kartulinak edo kalitate oneko paperezko orrietak erabili behar ditugu, esparatrapu edo pegamentuarekin itsatsi ahal ditugu.
Materialak identifikatu ditugunean, bahein betiko etiketa jarri behar dugu. Etiketan datuak hauek agertu behar dira:

- Taxonen izen zientifikoa.
- Nondik artu ditugun herriaren izena.
- Bilketaren data.
- Bilketa egin duenaren izena.
- Taxona identifikatu duen pertsonaren izena.
Ohikoa da eskoleko herbarioetan ere taxonaren familiaren izena jartzea.

Hemen dituzue esperimentuen bideoak:

GEZIEN ESPERIEMENTUA:

ARRAUTZEN ESPERIEMNTUA:

KANDELAREN ESPERIMENTUAK:

ESPERIMENTUAK

ENARREN ESPERIMENTUAK:
Lehengo Esperimetua:

Zer behar degun?
-Arrauts bat.
-Ozpina.
-Ontzia.

Esperimentu hau ondo ateratzeko egin behar degun lehenengo gausa da arrauts bat ontzi baten barruan jarri eta ozpinaz bete bazter arte, 48 ordu pasata arrautsa oskola galdu egingo du eta bere tamaina handituko egingo da.

Arrautsa hartzean oskola desegin egingo da, hau gertatzen da ozpina daukan azidoa egiten duen errakzioaren eraginez oskola ukitzean CO2 burbuilak egiten dira eta horrela desegiten da.

Bigarren esperimentua:

Zer behar degun?
-Hiru ur edalontziak.
-Gatza.
-Hiru arrautsak.
-Ura.

Lehengo edalontzian gatza botatzen dugu eta gehien disolbatzea espero behar dugu.

Bestean bakarrik ura bota behar ditugu.
Lehengoan gatza dagoenez arrautsa flotatu egingo du eta bigarrenenan, berriz, ondoratuko egingo da.

Hirugarren arrautsarekin edalontzian sartuko dugu eta gero ura barruan botako dugu arrautsa gustiz estali arte, ura arrautza estaltzen duenean gatza botako dugu, horrela bi ur artean geratuko da.

Pisua enpuje baino handiagoa bada hondaratu  egingo da.
Pisua enpuje baino txikiago bada flotatu egingo du.
Pisua enpuje berdina bada bi urtean geratzen da.

Enpujea likidoaren dentsitatearen araberakoa da.


Hirugarren esperimentua

Zer behar dugun?
-Freskagarri bat. (Coca cola, Fanta...)
- Area, azukrea edo gatza.
-Edalontzi bat.

Egin behar degun lehengo gauza da edaria edalontzira bota, gero area, azukrea edo gatza botatzen degu. Berehala ikusiko degu nola erreakzionatzen da egarria azukrearekin.

Freskagarriaren gasa ateratzeko beharrezkoak dira tamain egokiko burbujak, hauek sortzeko beharrezkoak dira elkar zeuden urazko molekulak banatzea.

VANESSAREN ESPERIMENTUAK:
Nik egindako hiru esperimentuen prozesua azalduko dizuet:
-Lehenengo esperiementua egiteko behar dugu:

• Bikarbonato.
•  Ozpina.
• Metxero bat.
• 3-4 Kandelak.
• Beirazko ontzi bat. 

Esperimentuen prozesua:
Lehenengo beirazko ontzian ozpin pixka bat botako dugu, gero 1-2  bikarbonato koilarada bota eta ondo nahastuko dugu ozpinarekin. Hori egin eta gero, kandelak ilara batean jarri eta metxeroarekin piztu egingo dugu.Kandelak piztuta daudenean ontzia hartu eta gainetik pasako dugu,ontzia pixkat inklinatuta egon behar du(baina kontuz likidoa bota gabe). Hori egin eta gero ikusiko dugu kandelak itzali egingo direla.
Esperimentuen konklusioa:
Kandelak itzaltzen dira zeren bikarbonato ozpinarekin  nahasterakoan, CO2 askatzen du, eta bera O2 baino arinagoa delako beherantz joaten da oxigenoaren lekua okupatuz.Sua oxigeno gabe ezin du erre egin, eta beraren lekua CO2-a okupatzen du, beraz sua itzali egiten da.

-Bigarren esperimentu egiteko behar dugu:

•  Kartulinako gezi formakoa( geziaren erdian kanal fin bat moztuta).
• Ontzi bat urez beteta.
• Kandelaren argizaria.
• Detergentea.
• Makil txiki bat.

Esperimentuen prozesua:
Lehengo urez betetako ontzian detergente pixka bat botako diogu,gero gezia kandelaren argizariarekin gurtzi behar dugu uraren gainean jartzeko, hori egin eta gero ontzi txiki batean nahastuko dugu detergentea, ur tanta pixkat batekin, eta gero makil txiki batekin nahasketa hartu eta geziaren kanalearen erdian botako dugu.
Hori egin eta gero gezia aurrerantz mugituko da.
Esperimentuen konklusioa:
Gezia aurrerantz mugituko da zeren detergente bota dugunean, detergentea urarekin ukitzen denean uhin txiki batzuk zabaltzen dira ,eta horrek egiten du gezia mugiaraztea.

-Hirugarren esperiementu egiteko bahar dugu:

• Bi ontzi.
• Bi arrautz.
• Gatza.

Esperiementuen prozesua:
Lehenengo ontzian ura jarri eta bigaren ontzian ura gei gatza jarriko ditugu,gero bi arrutzak ontzi bakoitzean  jarriko ditugu ,ura bakarrik dagoen ontzian arrautza ez du  flotatuko(behean geratuko da), eta ura gei gatza dagoen ontzian arrautza flotatuko da(goialdean joango da).
Esperimentuen konklusioa:
Ura bakarrik dagoen ontzian ,arrautza ez du flotatuko zeren ura dentsitate gutxi dauka, eta ura gatzarekin dagoen ontzia, harrautza flotatuko du zeren ura dentsitate askoz handiago da ura gaztik baino.

Gure laginak

Azken egunean muestra bat mikroskopioarentzako nola egin ikasi dugu. Lehengo lagina tipula zati fin batekin egin genituen. Zatia geneukanean behirazko laminan jarri genuen, gero espatularekin tipula zapaldu genuen, geroago ur tanta batzuk bota genion beste lamina iransteko. Bukatu genuenean mikroskopioan jarri genuen, eta tipularen zelulak ikusi ahal genituen, karratu forma zeuzkaten.

Bigarren lagina gure odolearekin egin genuen, behatz bat sastatu genuen, eta segituan odol tanta laminan jarri genuen, berehala mikroskopioan jarri genuen lagina, eta ikusi ahal izan genituen nola mugitzen ziren globulu gorriak.

Mikroskopioarekin praktikak egiten ari gara, muestrak begiratu eta haien marrazkiak egin ditugu:
Bi motatako muestrak ikusi ditugu begetalak eta animalak:
Landareak:

Ascomitete

Estigma citrico

Peciolo

Poros aerolados

Talo di contilendonea estruc/ se cun

Oseo compacto

Animaliak:

Cartilago elastico

                                                     Intestino delagado

                            

Intestino grueso